Długość życia matki pszczelej może wynosić nawet 5-7 lat, jednak najczęściej w gospodarce pasiecznej są one wymieniane co 2-3 lata. Trutnie, których jest w rodzinie od kilkuset do 3-4 tysięcy, występują tylko od przełomu kwietnia i maja do sierpnia. Nie przyczyniają się bezpośrednio do produkcji miodu, ani do zbioru nektaru, czy też pyłku, są jednak pewnego rodzaju stymulatorem dla robotnic, które w ich obecności, w trakcie sezonu pożytkowego, wydajniej pracują. Ich obecność wzmaga w robotnicach chęć zbierania nektaru. Jest to jednak podrzędna rola trutni, których głównym zadaniem jest udanie się w lot godowy, w trakcie którego unasieniają młode matki pszczele. Matka kopuluje z kilkoma lub nawet kilkunastoma trutniami w trakcie jednego lotu godowego, natomiast truteń po jednokrotnej kopulacji ginie (już pod koniec kopulacji jest sparaliżowany i ginie). Te trutnie, które nie brały udziału w lotach godowych (nie kopulowały z matkami) mogą osiągnąć wiek ok. 54 dni. Trutnie, które dożyją do sierpnia, pod koniec sezonu pożytkowego są usuwane z gniazda przez robotnice i giną na zewnątrz uli. Unasieniona matka po kilku dniach od powrotu do ula z lotu godowego rozpoczyna składanie jaj, czyli czerwienie. W przeważającej większości matka składa jaja zapłodnione (nawet ponad 2000 na dobę), dzięki czemu w rodzinie pszczelej dominują robotnice, których w pełni sezonu pożytkowego może być od 50 do 60 tysięcy. Pszczoły robotnice żyją średnio ok. 36-41 dni w sezonie (pracujące ciężko w czasie pożytku głównego do 28 dni), natomiast pszczoły zimujące żyją ok. 6-8 miesięcy. Robotnice mają ściśle podzielone zadania i przechodzą kolejne etapy prac w gnieździe, które uzależnione są od ich wieku.

Kolejno zajmują się one:

• • czyszczeniem komórek plastrów,
  • wynoszeniem śmieci z gniazda,
  • ogrzewaniem i karmieniem starszego czerwiu,
  • karmieniem młodszych larw (mleczkiem pszczelim),
  • opieką nad matką,
  • budowaniem plastrów,
  • przetwarzaniem surowca na miód,
  • konserwacją pyłku kwiatowego,
  • obroną gniazda,
  • zbieraniem i przynoszeniem surowców do gniazda, przynoszeniem wody.

Są też robotnice pełniące funkcję zwiadowczyń, które poszukują nowych źródeł pokarmu dla rodziny pszczelej. Jeżeli nie ma w gnieździe takiej potrzeby, to nie każda pszczoła wykonuje kolejne prace. Pszczoła miodna żyjąc w zorganizowanej społeczności „wypracowała” system porozumiewania się osobników.

Pszczoły komunikują się za pomocą:

• • feromonów (substancji zapachowych),
  • dźwiękowo (np. śpiew młodej matki przed wyjściem z drugiego roju),
  • poprzez dotyk
  • oraz wizualnie.

Z punktu widzenia funkcjonowania rodziny pszczelej komunikacja wizualna, czyli za pomocą tańców jest najbardziej istotna. Dzięki tańcom pszczoły przekazują sobie informacje na temat położenia źródła pożywienia (tańce werbunkowe), wyjścia i miejsca osadzenia się roju (tańce rojowe), konieczności obrony lub ochrony rodziny i gniazda (tańce alarmowe), czy też higieniczne (tańce masująco-czyszczące), które stymulują pszczoły do wzajemnego oczyszczania się z różnych zanieczyszczeń znajdujących się na powierzchni ich ciała.

Organizacja społeczności pszczoły miodnej ułatwia pracę, czyni ją bardzo ekonomiczną, ale także umożliwia skuteczną obronę gniazda. Pojedyncza pszczoła bez rodziny nic nie znaczy i nie ma szans na przeżycie w środowisku, ale rodzina jest trwała w czasie i ma możliwości przystosowywania się do różnych warunków środowiskowych. Nie ma możliwości na określenie, która grupa wiekowa robotnic tej społeczności pełni ważniejszą funkcję, gdyż każda z nich jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania rodziny pszczelej jako całości. Rodzina pszczela jest doskonale funkcjonującym organizmem zbiorczym trwałym w czasie, często porównywanym do organizmu ssaka – jako całość potrafi utrzymać stałą temperaturę i produkuje mleczko, którym karmi potomstwo.