Materiały merytoryczne

 

wtorek, 28 kwiecień 2015 09:29

Znaczenie zapylaczy dla środowiska naturalnego i życia człowieka

Napisane przez  Paweł Migdał, Ewa Popiela-Pleban, Adam Roman - Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

Przeciętny człowiek myśląc o pszczołach, myśli o pszczole miodnej, zapominając zupełnie lub po prostu nie wiedząc, że w Polsce żyje ok. 474 gatunków pszczół, a pszczoła miodna jest tylko jednym z nich. W przeważającej części są to dzicy zapylacze nie tworzący zorganizowanych społeczności. Owady te mają ogromne znaczenie dla bioróżnorodności flory danego terenu, gdyż przede wszystkim są niezastąpionymi zapylaczami, zarówno roślin pospolicie rosnących w środowisku, jak i wykorzystywanych gospodarczo przez człowieka.

Obecność pszczół niejednokrotnie przyczynia się do znacznego zwiększenia uzyskiwanych plonów. Są też gatunki roślin uprawnych, które bez obecności zapylających pszczół w ogóle nie wydają plonów. Również pszczoły są niezbędne do rozmnażania się wielu gatunków roślin tzw. dzikich i wytwarzania przez nie nasion. Poprzez zapylanie w sposób bezpośredni owady te przyczyniają się do przetrwania wielu gatunków roślin. Pośrednio przyczyniają się do zabezpieczenia pokarmu (nasion i owoców) dla wielu gatunków zwierząt. Wytworzenie nasion (form generatywnych) warunkuje wzrost roślin jednorocznych w kolejnych sezonach, a wytworzenie owoców przez rośliny wieloletnie umożliwia rozprzestrzenianie sie gatunków i zasiedlanie przez nie nowych terenów. Od dzikich zapylaczy nie pozyskuje się ani miodu, ani innych produktów, które są domeną pszczoły miodnej.

Pszczoła miodna (Apis mellifera) ma podobne znaczenie w ekosystemie, jak dzicy zapylacze, daje gospodarce człowieka znacznie większe dochody, gdyż wykonuje ponad 80% pracy zapylaczy roślin uprawnych. Spowodowane jest to tym, że żyjąc w zorganizowanych społecznościach, dysponuje bardzo licznymi zastępami pszczół robotnic (średnio 50-60 tysięcy a nawet więcej, w szczycie sezonu). Zimuje gromadnie, co powoduje, że już od bardzo wczesnej wiosny, z każdej rodziny, do pracy w polu wylatuje od kilku do kilkunastu tysięcy pszczół. Z kolei u pszczół określanych mianem dzikich zapylaczy, na roślinach kwitnących pracują pojedyncze osobniki, stąd ich mniejszy udział w zapylaniu roślin. Jednak w powszechnym mniemaniu, pszczoła miodna jest wysoce ceniona ze względu na to, że produkuje miód będący dla człowieka produktem o właściwościach zdrowotnych. Miód jest bardzo dobrym źródłem łatwo przyswajalnych węglowodanów, a specyficzny stosunek poszczególnych składników w miodzie przyczynia się do jego bardzo szerokiego zastosowania - od dodatków smakowych w żywności po produkty farmaceutyczne. W warunkach klimatycznych Polski można wyróżnić 3 typy miodów pszczelich: nektarowe (kwiatowe), spadziowe oraz mieszane (spadziowo-nektarowe lub nektarowo-spadziowe). Odmiana miodu zależy od gatunku rośliny, z którego kwiatów pszczoły pozyskały nektar. Bardzo cennym produktem pozyskiwanym od pszczół jest pyłek kwiatowy, który stanowi niesamowicie bogate źródło białka, witamin, soli mineralnych, węglowodanów, enzymów i kwasów organicznych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Pyłek kwiatowy wykazuje wiele działań pozytywnych, m.in. wpływa na procesy trawienne, działa odtruwająco, antydepresyjnie, antyalergicznie i przeciwmiażdżycowo. wysoko cenionym przez człowieka produktem pozyskiwanym od pszczół i wykorzystywanym przez człowieka jest propolis (kit pszczeli), który ma właściwości bakterio- i grzybobójcze Wykorzystywany jest on w produkcji kremów np: przeciwtrądzikowych oraz na trudno gojące się rany, można również kupić go w formie 3% roztworu do przemywania ran. Bardzo wartościowym produktem pszczelim jest mleczko pszczele, które reguluje przemianę materii, zwiększa żywotność komórek, korzystnie wpływa na apetyt oraz dodaje siły. Wosk pszczeli jest wykorzystywane przede wszystkim do produkcji świec oraz kremów. Świece z wosku pszczelego ujemnie jonizują powietrze atmosferyczne, dzięki czemu przyczyniają się do poprawy samopoczucia ludzi. Kolejnym produktem pozyskiwanym od pszczoły miodnej jest jad pszczeli. Był i w dalszym ciągu jest wykorzystywany w medycynie naturalnej do leczenia schorzeń reumatycznych, artretyzmu, egzemy oraz zapalenia pęcherza moczowego.
Należy stwierdzić, że wartość (wyrażona w pieniądzach) produktów pszczelich pozyskiwanych od pszczoły miodnej, to tylko 1 do 10% wartości ich całej pracy. Pozostała część, to wartość plonów i zwyżki plonów, które uzyskuje się dzięki pracy pszczoły miodnej.

Dodatkowe informacje

  • Piśmiennictwo:

     

    1. Antoniuk G., 2013: Wpływ aktywności pszczół na plony rzepaku. Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie.
    2. Banaszak J., 1993: Ekologia pszczół, Poznań. 
    3. Kołtowski Z., 2006: Znaczenie pszczoły miodnej w zapylaniu roślin entomofilnych. Oddział Pszczelnictwa ISK.
    4. Teper D., 2013: Dzikie owady zapylające wobec chemicznej ochrony roślin. Instytut Ogrodnictwa, Oddział Pszczelnictwa w Puławach.
    5. Wilde J., 2013: Encyklopedia pszczelarska, Warszawa

Więcej artykułów

  • Biologia rodziny pszczelej +

    Rodzina pszczela jest zbiorczym organizmem, który składa się z 3 głównych części: matki pszczelej, pszczół robotnic i trutni. Głównym zadaniem Czytaj więcej
  • Dzicy zapylacze +

    Pszczoły dziko żyjące stanowią dość liczną gatunkowo grupę owadów. Szacuje się, że na Ziemi żyje około 25-30 tysięcy gatunków pszczołowatych Czytaj więcej
  • Trzmiele – biologia rodziny i znaczenie w środowisku +

    W obecnych czasach, gdy problemem jest ciągle zmniejszająca się populacja pszczoły miodnej, coraz większej wagi w gospodarce człowieka nabiera znaczenie Czytaj więcej
  • Znaczenie zapylaczy dla środowiska naturalnego i życia człowieka +

    Przeciętny człowiek myśląc o pszczołach, myśli o pszczole miodnej, zapominając zupełnie lub po prostu nie wiedząc, że w Polsce żyje Czytaj więcej
  • Niebezpieczeństwa, jakie stoją przed zapylaczami ze strony rolnictwa +

    W dobie rosnących potrzeb żywieniowych współczesnego świata, jednym z priorytetów jest intensyfikacja rolnictwa w celu zwiększania produkcji żywności. Intensywne rolnictwo Czytaj więcej
  • 1
  • 2

 „Dla pszczół  - transgraniczna współpraca na rzecz zachowania siedlisk pszczół i dzikich owadów zapylających”

interreg ps

naglowek i stopka 01naglowek i stopka 02naglowek i stopka 03naglowek i stopka 04

 

Wybierz projekt
który Cię interesuje

PSZCZOLY logo 06

logo zadrzewienia 5 final

 

SlideBar